طراحی مدل شایستگی
1. کلیات ، ضرورت و اهمیت طراحی مدل های شایستگی :
شایستگی ترکیبی است از دانش، مهارت، نگرش و ویژگی‌های فردی که به یک فرد امکان می‌دهد تا وظایف مربوط را پس از احراز سمت‌های مدیریتی یا ارتقاء به سطوح بالاتر به‌طور موفقیت‌آمیز انجام دهد. مجموعه‌ای از این شایستگی‌ها که متضمن تحقق عملکرد مطلوب فرد در شغل یا سمت خاص باشند، مدل شایستگی را ایجاد می کنند.
مدیریت موفق، بدون انتخاب یا پرورش کارکنان شایسته غیرممکن است. بسیاری از شرکت ها در کشور، با شکاف شایستگی(به خصوص در سطوح مدیریتی) مواجه اند. منظور از شکاف شایستگی ، فاصله بین شایستگی های شاغل و شایستگیهای مورد نیاز شغل میباشد. به عبارت دیگر افرادی مشاغل مدیریتی را احراز کرده و می کنند ؛که از سطح مطلوب شایستگی های مورد نیاز شغل برخوردار نیستند. با عنایت به اهمیت نقش منابع انسانی و به خصوص مدیران در سازمان ، پیش از هر گونه اقدامی در مدیریت منابع انسانی، تعریف و تبیین شایستگی های مورد نیاز هر شغل، ضروری به نظر می رسد.
برخی اهداف مهم طراحی و تدوین مدل های شایستگی عبارتند از:
- کاهش فرصتهای ازدست رفته ناشی از انتصابات مدیران ناشایسته
- اطمینان از شایستگی افراد منتصب در پستهای کلیدی سازمان
- استفاده از شایستگی ها درمصاحبه شایستگی محور و کانون های ارزیابی و توسعه
- شناسایی و پرورش استعدادهای مدیریتی
- ایجاد بستری برای برنامه جانشین پروری
- ایجاد بستر مفهومی مشترک برای جذب کارکنان مستعد
- بهره گیری از شایستگی ها جهت ايجاد بانک اطلاعاتي استعدادها و توانمنديهاي افراد و آگاهی از شایستگی های کارکنان شرکت
- بهره گیری از شایستگی ها در نيازسنجی آموزشي و سرمايه‌گذاري آموزشي هدفمند
- ترويج فرهنگ شايسته سالاري
2. مراحل و روش اجرا:
فاز یکم- بررسی اسناد بالادستی سازمان
در این مرحله شایستگی های مورد نیاز برای تحقق چشم انداز،ماموریت،اهداف استراتژیک و ارزش های سازمانی شناسایی می شود
فاز دوم- تحلیل شناسنامه مشاغل:
در این مرحله شایستگی های مورد نیاز برای انجام وظایف هر شغل/ دسته شغلی شناسایی می شود
فاز سوم- تحلیل مولفه های موقعیتی سازمان
در این مرحله از طریق مصاحبه با مدیران ارشد و فوکوس گروپ شایستگی های مورد نیاز متناسب با موقعیت های فعلی سازمان شناسایی می شود
فاز چهارم- بررسی شایستگی های مورد استفاده در شرکت های پیشرو
در این مرحله از طریق بنچمارک شرکت های پیشرو ، شایستگی های مورد نیاز احصا می شود.
فاز پنجم- اعتباریابی شایستگی های استخراج شده
در این مرحله دستاوردها و شایستگی های احصا شده به خبرگان شرکت ارایه و از آنان نظرخواهی شده و نتایج با بررسی های تحلیلی معتبر می شود
فاز ششم- تجمیع شایستگی ها وتدوین مدل شایستگی مشاغل/ گروه های شغلی
3.پیش نیاز:
معمولا شناسایی شایستگی ها با بازتعریف شناسنامه مشاغل (به عنوان اولین سند مرجع حوزه HR) همراه است که در این صورت یک دیدگاه کلان از شایستگی های مشاغل شرکت ایجاد و از آن در فرآیندهای جذب واستخدام ،آموزش، مدیریت استعداد، جانشین پروری ، مدیریت عملکرد و … بهره گیری می شود. همچنین وجود اسناد بالادستی مثل برنامه های سالانه ، برنامه راهبردی و … در این مورد راهگشا هستند.
4.خروجی فرآیند:
- مدل شایستگی عمومی
- مدل شایستگی تخصصی